فقه اسلامی که متکفل بیان احکام تمام موضوعات مورد نیاز مسلمانان است بخش مستقلی را به صورت گسترده به موضوع وقف اختصاص داده است و فقهای اسلام جزئیات مسائل وقف را در ابواب وصیت، بیع، وقف و صدقه مورد بررسی و تحقیق قرار دادهاند و مباحث دقیق و مفصلی در تعریف وقف، شرایط واقف و موقوف علیه و عین موقوفه و دیگر مسائل آن مطرح نمودهاند. ولی گستردگی و انبوهی کتابهای فقهی چنان است که برای کسی که میخواهد دربارۀ وقف تحقیق و مطالعه کند و از نظرات دانشمندان قدیم و جدید آگاه شود، دسترسی به همۀ این منابع بسیار دشوار و شاید غیرممکن باشد.
بدین منظور، متون فقهی در حوزۀ وقف را از حدود 200 منبع فقهی شناسایی و گردآوری و در بیش از 7 هزار صفحه با حروفچینی مجدد آماده گردید و خلاصهای از شرح زندگانی مؤلفان در ابتدای هر بخش درج شد. این مجموعه در 11 جلد با کیفیت عالی و دو رنگ چاپ و منتشر گردیده است.
برای آشنایی بیشتر با این مجموعه چند نکته یادآور میشود:
- این مجموعه در هفت بخش جداگانه به ترتیب حروف الفبا عرضه شده است و شامل فقه امامیه، حنبلیه، حنفیه، زیدیه، شافعیه، مالکیه و متفرقات است.
- این مجموعه شامل 195 کتاب معتبر فقهی است، که در آن 68 کتاب از شیعه، 23 کتاب از حنبلیه، 24 کتاب از حنفیه، 12 کتاب از زیدیه، 34 کتاب از شافعیه، 27 کتاب از مالکیه و 6 کتاب متفرقه گردآوری شده است.
- کتابهای هر یک از مذاهب اسلامی به ترتیب تاریخ وفات مؤلف تنظیم شده تا پژوهشگر ضمن دستیابی آسان به کتاب مورد نظر خود، سیر تاریخی و تطور مسائل وقف را در طول تاریخ اسلام ملاحظه کند و اگر مؤلفی چند کتاب داشته باشد آنها هم به ترتیب الفبایی نام کتاب آمده است.
- در آغاز هر کتاب نام کامل مؤلف و شرح حال اجمالی او و هویت کتاب از قبیل: نام ناشر، تاریخ نشر، محل نشر و نام محقق ذکر شده است.
- شمارۀ تمام صفحات کتاب طبق صفحهبندی نسخهای که از آن نقل شده در وسط مطالب درج شده است تا خواننده بتواند در تحقیق خود با اطمینان کامل مطلبی را که نقل میکند نشانی بدهد، و بنویسد که آن مطلب در فلان کتاب، چاپ فلان، جلد و صفحۀ فلان آمده است.
- در این مجموعه از لحاظ رسمالخط و تیتربندی و سرفصلها، ملاک عمل کتاب منبع بوده است. و هیچگونه دخل و تصرفی در آن صورت نگرفته جز در مواردی که کتابِ منبع اغلاط تایپی فاحش و آشکاری داشت (که متأسفانه تعداد آنها در برخی از کتابها کم نبود) که تصحیح شده است.
- علاوه بر فهرست مباحث کتاب که در پایان هر مجلد آمده است، چهار نوع فهرست دیگر نیز برای این مجموعۀ 11جلدی به شرح زیر تنظیم گردید:
ـ فهرست کامل کتابها به ترتیبی که در 11 مجلد آمده است شامل نام مؤلف و شمارۀ جلد و صفحه موسوعه. این فهرست در ابتدای جلد اول درج شده است.
ـ فهرست کامل کلیۀ کتابها به ترتیب الفبا و بدون رعایت مذهب مؤلف در پایان جلد یازدهم.
ـ فهرست کامل مؤلفان به ترتیب الفبا و بدون رعایت مذهب آنان، در جلد یازدهم.
ـ فهرست کامل مؤلفان به ترتیب سال وفات آنان، در جلد یازدهم.
یادآور میشود فهرست و نمایهای نیز از آیات قرآن کریم تنظیم و در جلد یازدهم درج شده است.